همه چیز در مورد گوسفند زنده

گوسفند زنده حیوانی اهلی با تاریخچه‌ای طولانی

گوسفند، حیوانی اهلی، نشخوارکننده و پستاندار است که با داشتن چهار معده (شکمبه، نگاری، هزارلا، شیردان)، قادر به هضم مؤثر علوفه و استخراج مواد مغذی است. این حیوانات اجتماعی و گله‌ای زندگی می‌کنند که به آن‌ها در برابر شکارچیان امنیت می‌بخشد. از دیرباز، گوسفندان نقش حیاتی در زندگی انسان ایفا کرده و منبع اصلی پشم، شیر، گوشت و پوست بوده‌اند.

شیر گوسفند بسیار مغذی و غنی از کلسیم و ویتامین‌هاست و برای افراد حساس به لاکتوز نیز می‌تواند قابل تحمل‌تر باشد. علاوه بر گوشت، بخش‌هایی مانند جگر، دل، قلوه و به‌ویژه کله پاچه (شامل زبان، مغز، سیرابی و پاچه گوسفندی) نیز ارزش غذایی بالایی دارند. گوسفندان گیاه‌خوار بوده، حس بویایی قوی و هوش قابل توجهی (مانند توانایی تشخیص چهره) دارند و در کشورهایی چون استرالیا، چین و ایران به وفور یافت می‌شوند.

گوسفند به انگلیسی sheep یک جانور نشخوار کننده اهلی و مقاوم و جزو حیوانات چهارپا و پستانداران محسوب می‌شود و از خانواده گاوسانان است. افراد در قدیم از بخش‌های مختلف بدن این حیوان استفاده می‌کرده‌اند که بیشتر پشم و شیر و گوشت و پوست آن را به فروش می‌رسانند. گوسفندان اهلی نیز بیشترین مصرف را در میان افراد دارند. بااین‌حال باید بدانید که نژاد های مختلف آنها در سراسر جهان وجود دارد.

البته گوسفندان نیز به صورت کلی شامل ماده های بی شاخ و نرهای دو شاخ و یا بدون شاخ نیز تقسیم می شود. در این بخش از سایت طباخی ها | مرجع تخصصی کله پاچه در ایران، ما قصد داریم بررسی کنیم که گوسفند چیست و جزئیات مربوط به آن را نیز مورد بررسی قرار دهیم پس تا انتها همراه ما باشید تا در این خصوص نکات بسیار مهمی را مطرح کنیم.

• 

  کله پاچه گوسفندی بزرگ

  1.350.000 تومان افزودن به سبد خرید
• 

  کله پاچه گوسفندی کوچک

  1.200.000 تومان افزودن به سبد خرید
• تخفیف!

  کله کدو (کله بدون مغز، زبان، پاچه)

  420.000 تومان قیمت اصلی 420.000 تومان بود.360.000 تومانقیمت فعلی 360.000 تومان است. افزودن به سبد خرید
• 

  مغز گوسفند

  290.000 تومان افزودن به سبد خرید
• 

  پاچه گوسفند

  110.000 تومان افزودن به سبد خرید

گوسفندان یکی از مهم‌ترین حیوانات اهلی در سراسر جهان محسوب می‌شود که نقش پررنگی در زندگی انسان‌ها از گذشته تاکنون داشته است. این حیوان از رده پستانداران و از گروه چهارپایان به‌شمار می‌آید و در دسته زوج‌سمان قرار دارد؛ یعنی سُم آن‌ها دارای دو انگشت است که این ویژگی، آن‌ها را در کنار حیواناتی چون گاو و بز قرار می‌دهد.

ویژگی‌های زیستی گوسفند

این حیوانات به دلیل داشتن ساختار بدنی ویژه، جزو حیوانات نشخوارکننده سبک دسته‌بندی می‌شوند. این حیوانات دارای معده 4 بخشی هستند که هر کدام نقشی متفاوت در فرآیند هضم غذا ایفا می‌کنند. چنین سیستم گوارشی پیشرفته‌ای به گوسفندان امکان می‌دهد تا از علوفه و غذاهای کم‌ارزش‌تر، بیشترین انرژی و مواد مغذی را دریافت کنند.

جایگاه گوسفندان در زندگی بشر

این حیوانات، از گذشته‌های دور توسط انسان‌ها اهلی شده‌اند و این فرایند اهلی‌سازی عمدتاً به دلیل بهره‌گیری از فرآورده‌های متنوع آن‌ها صورت گرفته است. پشم‌شان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مواد اولیه برای تولید پارچه و لباس شناخته می‌شود. همچنین شیرشان در تولید محصولات لبنی مانند پنیر و ماست کاربرد فراوان دارد.

گوشت‌شان نیز یکی از منابع مهم پروتئینی در بسیاری از فرهنگ‌های غذایی جهان محسوب می‌شود. علاوه بر این، پوست‌شان نیز در صنایع مختلف به‌ویژه تولید چرم کاربرد دارد.

عملکرد و رفتار گوسفندان

رفتار آنها از ویژگی‌های جالب و مهم این حیوانات است که نقش زیادی در نحوه زندگی و پرورش آن‌ها دارد. این موجودات پربرکت، حیواناتی اجتماعی هستند و تمایل بسیار زیادی به زندگی گروهی و گله‌ای دارند. این رفتار گروهی به آن‌ها کمک می‌کند تا در برابر خطرات و تهدیدهای محیطی ایمن‌تر باشند.

آنها به طور طبیعی از تنها بودن پرهیز می‌کنند و زمانی که از گله جدا می‌افتند دچار اضطراب و استرس می‌شوند. همین ویژگی باعث می‌شود که در بیشتر مواقع گله‌های گوسفند، چه در گروه‌های بزرگ و چه در گروه‌های کوچک، همیشه در کنار هم حرکت کنند. در گله‌هایی که در حال چرا هستند، معمولاً هیچ نشانه‌ای از رفتارهای سلطه‌طلبانه و برتری‌جویی دیده نمی‌شود؛ گوسفندان بیشتر به صورت هماهنگ و بدون درگیری جدی در کنار هم قرار می‌گیرند.

در گله‌های کوچک خانگی، گوسفندان هنگام غذا خوردن برای دستیابی به منابع محدود غذایی رفتار خاصی از خود نشان می‌دهند. در چنین شرایطی، آن‌ها بیشتر با هل دادن و تکان دادن بدن خود برای دستیابی به غذا رقابت می‌کنند و معمولاً در این فرآیند سر و صدای زیادی ایجاد نمی‌کنند.

رفتار گله‌ای گوسفندان مزایای متعددی دارد. یکی از مهم‌ترین مزیت‌ها این است که حیوانات قوی‌تر معمولاً به مرکز گله حرکت می‌کنند. این موقعیت مرکزی باعث می‌شود که آن‌ها در برابر شکارچیان از امنیت بیشتری برخوردار شوند، زیرا شکارچیان معمولاً به حاشیه گله حمله می‌کنند و حیوانات ضعیف‌تر و جدا افتاده را هدف قرار می‌دهند.

با این حال، همین رفتار گله‌ای می‌تواند در شرایطی که منابع غذایی محدود است، به یک نقطه ضعف تبدیل شود. در چنین مواقعی آنها ممکن است مراتع را بیش از حد بچرند، زیرا در کنار هم قرار گرفتن آن‌ها سبب می‌شود فشار بیشتری بر زمین وارد شود. در این شرایط، گوسفندان در مقایسه با بزها، که انعطاف‌پذیری بیشتری در یافتن غذا دارند، بیشتر در معرض کمبود علوفه قرار می‌گیرند.

نژادهای مختلف گوسفند رفتارهای گله‌ای متفاوتی از خود نشان می‌دهند. برای مثال، نژاد مرینوس (Merino) معمولاً یک گله بسیار منسجم و فشرده تشکیل می‌دهد و به ندرت به گروه‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شود. آن‌ها حتی در شرایط کمبود غذا نیز ترجیح می‌دهند کنار هم بمانند. در مقابل، نژاد Dorset Horns معمولاً به چندین زیرگروه تقسیم می‌شود و تمایل بیشتری به پراکندگی دارد. نژاد Southdowns نیز رفتار جالبی دارد؛ آنها در هنگام چرا معمولاً ارتباط تنگاتنگی با هم دارند، اما در زمان استراحت و خوابیدن (معروف به کمپ زدن) این وابستگی کاهش می‌یابد.

رفتارهای خاص‌شان باعث شده است که پرورش‌دهندگان نام‌های ویژه‌ای برای برخی از آن‌ها در نظر بگیرند. به عنوان مثال، گوسفندی که از گله جدا شده و در فاصله‌ای دورتر از بقیه به چرا مشغول است، «Outlier» نامیده می‌شود. این رفتار معمولاً در گوسفندانی دیده می‌شود که ضعف یا ناتوانی دارند و نمی‌توانند در رقابت‌های غذایی داخل گله موفق باشند. در مقابل، گوسفندی که نقش هدایت گله را بر عهده دارد، «Bellwether» نامیده می‌شود.

این گوسفند معمولاً یک قوچ اخته شده (یا اصطلاحاً مرطوب‌کننده) است که به دلیل نقش هدایت‌کننده‌اش، زنگوله‌ای از گردن آن آویزان می‌شود تا حرکت گله با صدای زنگ مشخص شود.

رفتارهای اجتماعی و گروهی گوسفندان نه‌تنها برای ایمنی آن‌ها در برابر شکارچیان مفید است، بلکه در مدیریت و پرورش گله‌ها نیز نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. شناخت این رفتارها به دامداران کمک می‌کند تا بهتر بتوانند گله‌های خود را مدیریت کرده و از بروز مشکلاتی مانند استرس، تغذیه نامناسب یا خطرات ناشی از شکارچیان پیشگیری کنند.

تفاوت‌های ظاهری در گوسفندان

گوسفندان از نظر جثه کوچک‌تر از گاو هستند و در ویژگی‌های ظاهری تفاوت‌هایی بین جنس‌های نر و ماده آن‌ها وجود دارد. به‌طور معمول، گوسفندان ماده (میش‌ها) بدون شاخ هستند. با این حال، در برخی موارد نادر و به دلیل جهش‌های ژنتیکی، ممکن است در میش‌ها شاخ‌های کوچک رشد کند. در مقابل، قوچ‌ها (گوسفندان نر) اغلب دارای شاخ هستند و گاهی در برخی نژادهای خاص، چهار شاخ در آن‌ها مشاهده می‌شود. این ویژگی در بین نژادهای خاص و در شرایط ژنتیکی خاص بروز می‌کند.

شناخت ویژگی‌های زیستی و ظاهری گوسفندان برای پرورش‌دهندگان و علاقه‌مندان به این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار است و در انتخاب نژادهای مناسب برای پرورش، نقش مهمی ایفا می‌کند.

تولیدمثل گوسفند

گوسفندان در فرآیند تولیدمثل الگوی خاصی را دنبال می‌کنند که شباهت زیادی به سایر حیوانات گله دارد. در این فرآیند، معمولاً یک قوچ مسئول جفت‌گیری با گروهی از میش‌ها می‌شود. این قوچ می‌تواند به دو روش انتخاب شود: در گله‌های پرورشی، کشاورزان یا دامداران معمولاً قوچی را که از نظر ژنتیکی برتر و سالم‌تر است، برای جفت‌گیری انتخاب می‌کنند. این انتخاب اغلب بر اساس معیارهایی مانند سلامت عمومی، قدرت بدنی، اندازه بدن و میزان تولیدمثل صورت می‌گیرد تا نسل بعدی گوسفندان از کیفیت بالاتری برخوردار باشند.

در طبیعت و گله‌های وحشی، انتخاب قوچ به روش دیگری انجام می‌شود. در این حالت، قوچ‌های نر معمولاً با یکدیگر وارد رقابت‌های فیزیکی می‌شوند. این رقابت‌ها شامل درگیری‌های شاخ‌به‌شاخ است که طی آن قوی‌ترین و غالب‌ترین قوچ پیروز شده و به عنوان رهبر گله و جفت‌گیری‌کننده با میش‌ها شناخته می‌شود. این روش طبیعی باعث می‌شود صفات قوی‌تر و مقاوم‌تر در نسل‌های بعدی گوسفندان حفظ و تقویت شود.

دوره بارداری میش‌ها معمولاً بین 147 تا 152 روز (حدود پنج ماه) طول می‌کشد. در شرایط مطلوب و با تغذیه مناسب، میش‌ها اغلب در هر زایمان یک تا دو بره به دنیا می‌آورند، اگرچه در برخی نژادهای پرورشی، امکان زایمان چندقلو نیز وجود دارد.

بره‌های تازه متولد شده به سرعت قادر به ایستادن و راه رفتن هستند، چرا که در طبیعت این توانایی برای بقا و فرار از خطرات بسیار حیاتی است. در محیط‌های پرورشی، بره‌ها معمولاً در مدت کوتاهی پس از تولد با مادران خود در یک محیط گرم و محافظت‌شده قرار می‌گیرند تا در برابر بیماری‌ها و عوامل خارجی مقاوم‌تر شوند.

شیر گوسفند

شیر این حیوان پربرکت یکی از مغذی‌ترین و خوش‌طعم‌ترین انواع شیر است که در بسیاری از فرهنگ‌ها به عنوان یک ماده غذایی بسیار ارزشمند شناخته می‌شود. این شیر دارای طعمی غنی، ملایم و کمی شیرین است که آن را از سایر انواع شیر متمایز می‌کند. شیر گوسفند علاوه بر طعم خوشایندش، از نظر ارزش غذایی نیز بسیار قابل توجه است.

میزان مواد معدنی موجود در این شیر، به‌ویژه کلسیم، فسفر و روی، در مقایسه با شیر گاو یا شیر بز بسیار بیشتر است، به طوری که مصرف آن می‌تواند تأثیر زیادی بر تقویت سیستم استخوانی و سلامت عمومی بدن داشته باشد. علاوه بر این، شیر گوسفند غنی از ویتامین‌های گروه B است که برای سلامت پوست، سیستم عصبی و فرآیندهای متابولیکی بدن ضروری هستند.

از دیگر ویژگی‌های شیر گوسفند، می‌توان به این نکته اشاره کرد که این شیر هم به صورت تازه و هم منجمد در دسترس است و معمولاً در بسته‌بندی‌های پیمانه‌ای یا 500 میلی‌لیتری به بازار عرضه می‌شود. در صورتی که شیر گوسفند در شرایط مناسب نگهداری شود، به‌ویژه در فریزر عمیق، می‌توان آن را تا مدت حداقل چهار ماه بدون افت کیفیت ذخیره کرد.

لاکتوز شیر

یکی از مسائل مهم در مورد شیر این حیوان اهلی، وجود لاکتوز در آن است. لاکتوز یک قند طبیعی است که در شیر همه‌ی پستانداران وجود دارد، اما برخی افراد به دلیل حساسیت به این قند، از مصرف شیرهای معمولی خودداری می‌کنند. با این حال، شیر گوسفند به دلیل ویژگی‌های خاصش، برای بسیاری از افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، قابل تحمل‌تر از شیر گاو است.

مصرف شیر گوسفند در فرآورده‌هایی مانند ماست و پنیر، می‌تواند میزان لاکتوز آن را کاهش دهد، چرا که در این فرآیندها، لاکتوز به اسید لاکتیک تبدیل می‌شود. این تبدیل، به بهبود هضم شیر و کاهش اثرات حساسیت به لاکتوز کمک می‌کند.

• تخفیف!

  کله کدو (کله بدون مغز، زبان، پاچه)

  420.000 تومان قیمت اصلی 420.000 تومان بود.360.000 تومانقیمت فعلی 360.000 تومان است. افزودن به سبد خرید

برخی تحقیقات نیز نشان می‌دهند که لاکتوز موجود در شیر گوسفند به دلیل ساختار متفاوت آن، نسبت به شیر گاو و دیگر انواع شیر، قابلیت تحمل بیشتری دارد. به همین دلیل، افرادی که در مصرف شیر گاو مشکل دارند، ممکن است بتوانند شیر گوسفند را به راحتی مصرف کنند و از خواص بی‌شمار آن بهره‌مند شوند. این ویژگی شیر گوسفند، علاوه بر طعم و مزه خوشایند آن، باعث شده است که این نوع شیر در بسیاری از رژیم‌های غذایی مورد توجه قرار گیرد و توصیه شود.

در نهایت، می‌توان گفت که شیر، نه تنها از نظر طعم و مزه، بلکه از نظر خواص تغذیه‌ای و قابل تحمل بودن برای افرادی با حساسیت به لاکتوز، گزینه‌ای ایده‌آل است. بنابراین، تجربه و آزمایش این شیر برای افرادی که به دنبال گزینه‌ای سالم‌تر و مغذی‌تر برای تغذیه هستند، حتماً ارزشمند خواهد بود.

رژیم غذایی گوسفند

گوسفندان حیواناتی گیاه‌خوار هستند، به این معنی که رژیم غذایی آن‌ها کاملاً بر پایه گیاهان است و شامل گوشت نمی‌شود. این حیوانات به طور معمول از علوفه، علف‌های مرتعی، دانه‌ها و گیاهان مختلف تغذیه می‌کنند. رژیم غذایی گوسفندان به گونه‌ای تنظیم شده است که بتوانند مواد مغذی مورد نیاز خود را از گیاهان دریافت کنند.

مانند سایر نشخوارکنندگان، گوسفندان نیز دارای دستگاه گوارشی ویژه‌ای هستند که از چهار بخش مجزا تشکیل شده است. این سیستم گوارشی پیچیده به آن‌ها کمک می‌کند تا سلولز موجود در گیاهان را هضم کرده و مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را جذب کنند.

فرآیند هضم غذا در گوسفندان

هنگامی که گوسفندان در حال چرا هستند، علوفه و گیاهانی که می‌خورند ابتدا به‌صورت توده‌ای به نام بولوس (Bolus) جویده می‌شود. سپس این توده وارد اولین بخش از معده گوسفند که به نام شکمبه (Rumen) شناخته می‌شود، می‌گردد. در این مرحله، غذا در شکمبه تحت فرآیند تخمیر قرار می‌گیرد و باکتری‌های مفیدی که در شکمبه زندگی می‌کنند شروع به تجزیه سلولز و آزادسازی مواد مغذی می‌کنند.

یکی از ویژگی‌های جالب در فرآیند هضم گوسفندان این است که غذای نیمه‌هضم‌شده به‌طور دوره‌ای از شکمبه به دهان بازگردانده می‌شود تا حیوان بتواند دوباره آن را بجود و بزاق بیشتری ترشح کند. این فرآیند که به آن نشخوار گفته می‌شود، به گوسفندان اجازه می‌دهد تا در ساعات اولیه روز غذای بیشتری بخورند و سپس در محیطی امن‌تر (مانند زیر سایه‌ درختان یا در نزدیکی دیگر اعضای گله) غذای خود را دوباره بجوند و کامل‌تر هضم کنند.

این ویژگی یک سازگاری مهم در برابر خطر شکارچیان است، زیرا در حین چرا، گوسفندان باید سر خود را پایین بیاورند که این موضوع آن‌ها را در برابر شکارچیان آسیب‌پذیرتر می‌کند. اما در زمان نشخوار، سر گوسفند بالا است و می‌تواند هوشیارتر باشد.

در طول فرآیند تخمیر در شکمبه (سیرابی)، گازهایی تولید می‌شوند که باید از طریق آروغ خارج شوند. پس از تخمیر، غذا وارد دومین و سومین بخش دستگاه گوارش یعنی شبکه (Reticulum) و نگاری (Omasum) می‌شود. در این دو بخش، مواد غذایی بیشتر فشرده و پردازش می‌گردند.

سرانجام غذا به چهارمین و آخرین بخش معده گوسفند یعنی شیردان (Abomasum) وارد می‌شود. شیردان تنها بخشی از معده‌ گوسفند است که مشابه معده انسان عمل می‌کند و در آن آنزیم‌های گوارشی، غذا را به طور کامل تجزیه کرده و مواد مغذی را برای جذب در بدن آزاد می‌کنند. به دلیل این عملکرد مشابه، شیردان اغلب به عنوان “معده واقعی” گوسفند شناخته می‌شود.

نیاز آبی گوسفند

گرچه این حیوانات اهلی در مقایسه با برخی حیوانات دیگر نسبتاً مقاوم به کم‌آبی هستند، اما برای حفظ سلامت و عملکرد گوارشی مطلوب خود همچنان به آب تمیز و کافی نیاز دارند. برخی نژادهای گوسفند که در مناطق خشک و بیابانی زندگی می‌کنند، می‌توانند بیشتر آب مورد نیاز بدن خود را از گیاهانی که می‌خورند تأمین کنند.

گوسفندان معمولاً آب‌های جاری مانند نهرها و رودخانه‌ها را به منابع آب راکد ترجیح می‌دهند. همچنین آن‌ها نسبت به کیفیت آب حساس هستند و در شرایطی که آب آلوده به کف، جلبک یا سایر آلودگی‌ها باشد، ممکن است از نوشیدن آن خودداری کنند. به همین دلیل، دامداران باید به‌طور مرتب منابع آبی گله را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنند که آب تمیز و کافی در اختیارشان قرار دارد.

سن و عمر گوسفندان

طول عمر این حیوانات پربرکت بسته به شرایط زندگی و محیط آن‌ها متفاوت است. در شرایط ایده‌آل و در صورتی که در محیطی سالم و بدون استرس زندگی کنند، میانگین عمر آن‌ها معمولاً بین 10 تا 12 سال است. با این حال، در گله‌های پرورشی که برای مصارف گوشتی پرورش می‌یابند، اغلب پیش از رسیدن به سنین بالا ذبح می‌شوند.

معمولاً در صنعت دامپروری، گوسفندان گوشتی در سنین 4 تا 5 ماهگی به وزن مناسب برای عرضه به بازار می‌رسند و در همین بازه سنی ذبح می‌شوند. این امر سبب می‌شود که تعداد کمی از گوسفندان اهلی به سنین بالاتر دست یابند.

در مقابل، گوسفندان وحشی که در طبیعت زندگی می‌کنند و در معرض خطر شکار قرار دارند، در صورت نجات از تهدیدات طبیعی، می‌توانند عمر طولانی‌تری داشته باشند.

برخی از گوسفندان وحشی در شرایط مطلوب تا 12 سال و حتی بیشتر نیز عمر می‌کنند. با این حال، عوامل محیطی مانند کمبود غذا، بیماری و حملات شکارچیان می‌توانند به شدت بر طول عمرشان تأثیر بگذارند.

گوسفندان مسن‌تر معمولاً دچار مشکلاتی مانند ضعف عضلانی، کاهش قدرت بینایی و بیماری‌های مرتبط با سن می‌شوند. در گله‌های پرورشی، دامداران معمولاً گوسفندان سالخورده را جدا کرده و برای محافظت از آن‌ها، شرایط نگهداری ویژه‌ای فراهم می‌کنند.

نشخوار کردن گوسفند

نشخوار کردن گوسفند چگونه است؟ گوسفندان به عنوان حیواناتی نشخوارکننده، از فرآیند خاصی در هضم غذای خود بهره می‌برند که با بازگرداندن غذا از معده به دهان برای جویدن مجدد همراه است. این فرآیند که به آن نشخوار گوسفند گفته می‌شود، نقش بسیار مهمی در گوارش کامل غذا و جذب مواد مغذی دارد.

هنگامی که حیوان در حال چرا است، علوفه و گیاهان خورده شده ابتدا در اولین محفظه معده گوسفند به نام شکمبه (Rumen) جمع می‌شوند. در این مرحله، غذا هنوز به خوبی تجزیه نشده است. بعد از مدتی، آنها غذای نیمه‌هضم‌شده را دوباره به دهان خود بازمی‌گرداند و با جویدن دوباره، آن را به قطعات کوچک‌تر خرد کرده و با بزاق بیشتری ترکیب می‌کند.

این عمل جویدن دوباره، که اصطلاحاً جویدن کُد (Cud Chewing) نامیده می‌شود، باعث می‌شود سلولز موجود در گیاهان بهتر شکسته شده و فرآیند هضم به طور مؤثرتری انجام شود.

جویدن کُد به گوسفندان اجازه می‌دهد تا در محیط‌های باز و در زمان کوتاه‌تر غذای بیشتری بخورند و سپس در شرایط امن‌تر، مانند زمانی که در کنار سایر گوسفندان گله نشسته‌اند، به آرامی غذای خود را دوباره بجوند. این سازگاری مهمی در بقای آنها محسوب می‌شود، زیرا هنگام چرا (که سرشان پایین است) در برابر حملات شکارچیان آسیب‌پذیرتر هستند. در عوض، در زمان نشخوار سر آن‌ها بالا است و می‌توانند محیط اطراف خود را بهتر تحت نظر داشته باشند.

نوع تغذیه و انتخاب علوفه

گوسفندان ترجیح می‌دهند از علوفه‌های کوتاه، لطیف و تازه تغذیه کنند. گیاهانی مانند شبدر، یونجه و سایر علوفه‌های نرم در اولویت آن‌ها قرار دارد. با این حال، اگر غذای دلخواهشان در دسترس نباشد، آن‌ها قادرند گیاهان بلندتر، درشت‌تر و حتی گیاهان خاردار و بوته‌های ضخیم را نیز بخورند.

برخلاف گاوها که علف‌ها را با زبانی پهن گرفته و می‌بلعند، گوسفندان با لب‌های باریک و دندان‌های پیشین تیز خود، علوفه را بسیار نزدیک‌تر به سطح زمین می‌چینند. این عادت تغذیه‌ای باعث می‌شود در مناطقی که چراگاه به شدت تحت فشار قرار می‌گیرد، گیاهان فرصت کافی برای بازرویی نداشته باشند. از این رو، دامداران باید مراقب باشند که آنها بیش از حد در یک منطقه خاص نچرند تا مراتع تخریب نشوند.

رفتارهای تولیدمثل و زادآوری

گوسفندان معمولاً در سن یک سالگی به بلوغ جنسی می‌رسند و در حدود سن یک سال و نیم آماده جفت‌گیری و تولیدمثل می‌شوند. فرآیند زایمان در گوسفندان معمولاً به شکل تک‌قلوزایی است، اما در برخی موارد دوقلو نیز به دنیا می‌آورند.

بره‌های تازه متولد شده در روزهای نخست زندگی‌شان به طور کامل به شیر مادر وابسته هستند. با این حال، طی چند هفته شروع به امتحان کردن علوفه می‌کنند و در حدود سن چهار تا پنج ماهگی، به طور کامل از شیر گرفته می‌شوند و تغذیه مستقل خود را با چرا در مراتع آغاز می‌کنند.

این دوره از زندگی بره‌ها بسیار حساس است، زیرا رشد سریع آن‌ها نیازمند تغذیه کافی و باکیفیت است. به همین دلیل، دامداران باتجربه در این دوران، شرایط محیطی، منابع غذایی و حتی سلامت گوسفندان مادر را با دقت بیشتری کنترل می‌کنند تا بره‌ها رشد مطلوبی داشته باشند و در آینده به گوسفندان سالم و قوی تبدیل شوند.

بخش‌های مفید پر مصرف گوسفند برای انسان

انسان‌ها از شیر و پشم و گوشت این حیوان پربرکت استفاده می‌کنند. بر این ‌اساس ما می‌توانیم آنها را به‌عنوان یکی از مفیدترین جانوران برای انسان‌ها در نظر بگیریم. در بیشتر شهرها و روستاها  از بخش‌های مختلف گوسفند استفاده‌های بسیار زیادی می‌کنند. از پشکل آن، در زمینه کود حیوانی استفاده می‌کنند، از پوست آن در زمینه صنایع مختلف و از پشمش در ریسندگی بیشترین استفاده را می‌شود.

همچنین در صحنه تجارت نیز بیشترین سود از پشم‌شان بدست می‌آید چون به خارج صادر می شود.

شیر گوسفند جز  مقوی‌ترین ماده غذایی است که برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است و اگر آن را با ماده گرم مثل بادام و یا عسل مصرف کنید، می‌تواند در درمان بیماری‌هایی خاص برای شما بسیار مفید باشد.

در چه کشورهایی بیشترین تعداد گوسفند وجود دارد؟

در کشورهای مختلفی گوسفند در تعداد زیادی وجود دارد:

1.      اولین مورد استرالیا است که چیزی در حدود صد و پنجاه میلیون رأس را در خودش جای می‌دهد.
2.      بعد از آن چین نیز چیزی در حدود 140 میلیون راس را در خودش قرار می دهد. هند نیز هشتاد میلیون و ایران نیز چیزی در حدود 60 میلیون راس را در خودش جای می دهد
3.  در خصوص کشورهای دیگر نیز می توانیم به سودان و نیجریه و نیوزلند و انگلستان و پاکستان و اتیوپی اشاره کنیم که به ترتیب تعداد راس مناسب را در خودشان جای می دهند و در زمینه تجارت این حیوان نیز به سود بسیار زیادی رسیده اند

البته در هر کشور میزان تجارت گوسفند بستگی به موارد اقتصادی و وضعیت تجارت آن کشور با سایر کشورهای دیگر دارد.در عین حال می‌توانیم ببینیم که خیلی از کشورهای دیگر نیز هستند که از این حیوان پربرکت سود بسیار زیادی بدست می آورند. این مورد به عنوان یکی از عوامل برای افرادی که قصد پرورش گوسفند را دارند در نظر گرفته می شود.

رژیم غذایی گوسفند چگونه است؟

رژیم غذایی‌شان بر مبنای گیاه‌خوار بودن در نظر گرفته می‌شود. نکته مهمی که باید آن را در نظر بگیرید این است که گوسفندان گوشت مصرف نمی‌کنند و بیشتر غذای آن‌ها شامل دانه و علف و گیاه است. شکم آن ها نیز چند حفره ای است، به این ترتیب این ساختار می تواند برای تخمیر سلولز قبل از هضم هر گونه غذایی بسیار سازگاری خود را نسبت به محیط نشان دهند.

در خصوص هضم غذای گوسفند نیز باید در نظر بگیرید که آنها وقتی غذایی را می خورند، برای این که غذا به طور کامل هضم شود، دوباره آن را به دهان خود بر میگردانند و سپس آن را می خورند و در نهایت آن را می بلعند.

این یکی از شیوه هایی است که مختص آنهاست و غیر از او برخی نشخوارکنندگان دیگر نیز دارند.

 معمولاً گوسفندان بر اساس منطقه‌ای که در آن زیست می‌کنند، به نوشیدن آب بسیار زیادی احتیاج ندارند، ولی باید بدانید که برخی از این حیوانات که در مناطق بیابانی هستند، معمولاً از طریق خوردن گیاه و گل و علف، بیشترین آب را از محیط دریافت می‌کنند و این امر می‌تواند به‌عنوان یک عامل مثبت برای افرادی که قصد پرورش گوسفند در محیط‌های گرمسیر را دارند در نظر گرفته شود.

دوره چرا گوسفندان چگونه است؟

دوره چرا آنها به دو دوره تقسیم می‌شود. صبح زود و بعدازظهر، همچنین زمان چرا دام به نوع و مراتع و میزان آب می‌تواند بین 5 الی 10 ساعت در روز طول بکشد و باید به آن توجه کامل و ویژه‌ای داشته باشید.

 معمولاً گوسفندان علفخوار هستند، و سیستم گوارشی آن‌ها نیز به‌صورت چهار محفظه‌ای است. این سیستم گوارشی باعث می‌شود تا آن‌ها بتوانند ساختارهای کربوهیدرات گیاهانی که می‌خورند را به ساده‌ترین بخش ممکن تجزیه کنند و باید آن را در نظر داشته باشید.

راز معده نشخوارکنندگان و طریقه نشخوار گوسفند

نشخوارکنندگانی مانند گوسفندان، غذایی را که می‌جوند، در شکمبه ذخیره می‌کنند. بعد از مدتی، غذا به دهان برگشت داده می‌شود و برای خردتر شدن، دوباره جویده می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود غذا بهتر هضم و جذب شود. گاوها به‌طور متوسط هشت ساعت در روز به نشخوار می‌پردازند. اگر گاو استرس یا بیماری داشته باشد، نشخوارش کاهش می‌یابد یا متوقف می‌شود.

تفاوت دستگاه گوارش گوسفند و انسان: نشخوار گوسفند و هضم غذا

در مقایسه با انسان، دستگاه گوارش گوسفند کمی متفاوت است.

گوسفندها و دیگر حیوانات نشخوارکننده، دستگاه گوارشی خاصی دارند که به آن‌ها امکان هضم غذاهای سخت و فیبری را می‌دهد. معدهٔ نشخوارکنندگان چهار بخش متمایز دارد که هر کدام عملکرد خاصی دارند. این بخش‌ها عبارت‌اند از: شکمبه؛ نگاری؛ هزارلا؛ شیردان.
جویدن غذا را می‌توان به‌عنوان اولین مرحله از پروسه هضم و جذب خوراک شناخت. بعدازاین مرحله مواد خوراک از طریق دهان وارد مری و سپس سیرابی یا شکمبه می‌شوند.

1- شکمبه (Rumen): شکمبه اولین بخش از معدهٔ چهارقسمتی نشخوارکنندگان، به مری متصل است. این بخش به‌عنوان محل ذخیرهٔ گیاهان جویده شده عمل می‌کند. شکمبه قبل از ادامه پیدا کردن فرآیند گوارش، مواد مغذی موجود در خوراک را توسط زائده‌های موجود در دیوارهٔ خود (پاپیلا) جذب می‌کند. شکمبه می‌تواند تا ۴۰ گالن خوراک را در خود ذخیره کند. شکمبه و نگاری ۸۴ درصد حجم کل معده گوسفند را تشکیل می‌دهند.

2- نگاری (Reticulum): نگاری گوسفند به دلیل ظاهر پوشش داخلی خود با عنوان لانهٔ زنبورعسل نیز شناخته می‌شود. با اینکه نگاری به شکمبه متصل است اما عملکردی کاملاً مستقل دارد. وظیفهٔ این بخش از معدهٔ نشخوارکنندگان، نگه‌داشتن اجزای سنگین و متراکم مانند تکه‌های فلز، سنگ و همچنین به دام انداختن قسمت‌های درشت خوراک که برای هضم شدن باید کوچک‌تر شوند، هست. نگاری گوسفند، فرآیند نشخوار را تسهیل می‌کند. شکمبه و نگاری هردو حاوی باکتری‌های گوارشی هستند بنابراین هیچ اسیدی در مواد نشخوار شده وجود ندارد.

3- هزارلا (Omasum): هزارلا بافتی خط‌دار و چین‌خورده دارد. این چین‌خوردگی‌ها آب و مواد مغذی موجود در خوراک‌های نشخوار شده (دو بار جویده شده) را جذب می‌کنند. هزارلا از شکمبه و نگاری کوچک‌تر است و تنها ۱۲ درصد از حجم کلی معدهٔ نشخوارکنندگان را تشکیل می‌دهد.

4- شیردان (Abomasum): شیردان آخرین بخش معدهٔ چهارقسمتی نشخوارکنندگان است و معمولاً «معدهٔ واقعی» نامیده می‌شود زیرا عملکرد شیردان بیشترین شباهت را با معدهٔ واقعی حیوانات غیر نشخوارکننده (تک معده‌ای) دارد. شیردان حاوی مجموعه‌ای از غدد است.

این غده‌ها با ترشح هیدروکلریک اسید و آنزیم‌های گوارشی به شیردان کمک می‌کنند تا خوراک و مواد گیاهی را بیشتر و بهتر هضم کند. در مقایسه با سایر بخش‌ها، شیردان در قسمت کوچک‌تر معده قرار داشته و ۴ درصد از حجم کل معده گوسفند را تشکیل می‌دهد.

چرا گوسفندان نشخوار می‌کنند؟

نشخوار به گوسفندان این امکان را می‌دهد که غذاهایی را که انسان‌ها قادر به هضم آن‌ها نیستند، به‌راحتی پردازش کنند. این فرآیند به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با جویدن مجدد غذا، مواد مغذی بیشتری را از آن استخراج کنند.

تفاوت با دستگاه گوارش انسان

دستگاه گوارش انسان نسبت به گوسفند ساده‌تر است. معده انسان یک بخشی است. انسان‌ها غذای خود را یک‌بار می‌جوند و سپس به معده می‌فرستند. درحالی‌که گوسفندها با چندین بار جویدن غذا، می‌توانند بیشترین بهره را از مواد مغذی گیاهی ببرند.

طبقه بندی گوسفندان به چه صورت است؟

طبقه‌بندی آنها معمولاً از طریق پسرعموهای خودشان که بسیار مشابهت با آنها دارند و با شاخ‌های آنها دارند می‌توانیم تشخیص دهیم. البته در مقایسه با بز باید در نظر بگیریم که شاخ‌های بز به‌صورت مستقیم است و گوسفندان دارای شاخ‌های گرد هستند. همچنین گوسفندانی که نر هستند ریش ندارند؛ ولی بزهای نر ریش دارند و این مورد به‌خوبی می‌تواند در طبقه‌بندی نوع آنها به ما در طبیعت کمک کند.

زیستگاه گوسفندان به چه صورت است؟

زیستگاه گوسفندان در بخش‌های مختلف جهان است که بر مبنای نوع آنها می‌توانیم بخش‌های بیابانی و غیر بیابانی را برای زیستگاه آن‌ها در نظر بگیریم. برخی از آنها حتی می‌توانند در مناطقی با مقدار ارتفاع حداکثری زندگی کنند؛ ولی نوع زیستگاه در پرورش آنها بسیار مؤثر است و باید به آن توجه کامل نشان دهیم تا در روند پرورش گوسفندان به‌هیچ‌عنوان دچار مشکلات خاص نشویم.

مصرف آب در گوسفند

مصرف آب، بر اساس نیاز گوسفند انجام می‌شود. بااین‌حال از طریق سیستم تبادل حرارتی که در مغز گوسفند نهادینه شده است می‌تواند کل خون خودش را به‌صورت کامل خنک کند.

بااین‌حال بر مبنای سیستم خنک‌کننده‌ای که در این حیوانات موجود است می‌توانیم این مورد را در نظر داشته باشیم که آنها در هنگام مصرف آب نوعی صرفه‌جویی را از طریق سیستم عصبی بدنش انجام می‌دهد تا بر مبنای نیازی که دارد آب مصرف کند و به‌هیچ‌عنوان زیادتر از حد ممکن به‌طوری‌که در مصرف آب اسراف شود، کاری انجام نمی‌دهد.

بررسی بویایی در گوسفندان

در خصوص حس بویایی در این حیوان باهوش، باید بگوییم که این موجودات، حس بویایی بسیار خوبی دارند. وجود برخی از غده‌های بویایی باعث می‌شود تا بویایی آن‌ها در بهترین حالت خودش فعال باشد، و بتواند بر مبنای نیازش از حس بویای خود در طبیعتی که در آن زیست می‌کند استفاده کند.

هوش گوسفندان به چه صورت است؟

هوش گوسفندان در زمینه تشخیص چهره بسیار قدرت بالایی دارد. معمولاً و در حالت کلی گوسفندان جز حیواناتی هستند که می‌توانیم قدرت هوشی و مغزی آنها را چیزی برابر با میمون ها در نظر بگیریم. به منظور دسترسی به منابع غذایی بسیار با کیفیت و البته بهتر، کلیه گوسفندان معمولا از طریق هوشی که دارند، سعی می‌کنند تا بهترین منابع غذایی را برای خودشان بدست بیاورند.

دندان و فک گوسفند چه ویژگی‌هایی دارد؟

دامی که بالغ است، چیزی در حدود 32 دندان دارد و درست مثل سایر حیوانات نشخوار کننده، تعداد 8 عدد دندان پیشانی را در فک پایینی دارند و این مورد به آن ها قدرت می دهد تا به خوبی غذاهای گیاهی را مصرف کنند. در حالت کلی نیز باید در نظر داشته باشید که دندان های جلویی در صورت افزایش سن به صورت کامل از بین می رود و در نتیجه روند تغذیه و خوردن غذا بسیار برای آن ها مشکل خواهد بود.

این مورد می تواند سلامت این حیوان  را بسیار تهدید کند با این حال گوسفندانی که اهلی هستند و در مراتع عادی زیست می کنند، بعد از گذشت 4 سال به بعد تعداد آن ها شروع به کاهش می کند و این امر می تواند تاثیر بسیار منفی بر روند پرورش این دام داشته باشد.

یکی از مهم ترین نکات در این خصوص این است که گوسفندان در بخش فک جلویی فوقانی خودشان، دارای دندان های جلویی نیستند و این مورد جز ویژگی ها و خصوصیات ژنتیکی آن ها در نظر گرفته می شود.

شیر گوسفند چه ویژگی‌هایی دارد؟

شیرشان دارای ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیاری است و طعمی شیرین دارد. البته باید در نظر بگیرید که برای نگهداری، شما می‌توانید در مدت ‌زمان 4 ماه در یخ آن را نگهداری کنید.

تأثیرات خوراک دامی بر مزه گوشت گوسفند

مزه گوشت‌شان در اثر مصرف خوراک دامی می‌تواند تغییر کند. البته این امر بیشتر باعث تقویت گوشت گوسفند می‌شود.  البته باید در نظر داشته باشید که تأثیر مصرف خوراک دامی بر روی گوشت گوسفند در برخی مناطق بسیار آشکار است و در برخی مناطق دیگر این‌گونه نیست.

آلایش گوسفند؛ بخش‌های جانبی اما ارزشمند

آلایش گوسفند به مجموعه اندام‌های داخلی و قسمت‌هایی از بدن گفته می‌شود که پس از ذبح گوسفند، از لاشه جدا می‌گردند، اما همچنان دارای ارزش غذایی یا کاربرد صنعتی هستند. در بسیاری از فرهنگ‌ها، آلایش گوسفند و برخی دیگر حیوانات، به‌عنوان مواد خوراکی باارزش در سفره‌ها جای دارد.

در ایران، بخش‌هایی مانند جگر، دل، قلوه، کله پاچه، زبان، مغز، سیرابی و شیردان، و همچنین پاچه، در تهیه غذاهایی مانند کله پاچه، خوراک جگر و دل و قلوه، جغول بغول و آبگوشت مورد استفاده قرار می‌گیرند. این بخش‌ها سرشار از ویتامین‌ها، آهن، فسفر و سایر مواد مغذی هستند که مصرف متعادل آن‌ها می‌تواند به سلامت عمومی بدن کمک کند. البته فواید و خواص کله پاچه بسیار است و می توانید از صفحه مربوط به خواص کله پاچه، اطلاعات ارزشمند بیشتری را دریافت کنید.

این اجزا اغلب به‌عنوان منبع غنی از ویتامین‌های B، آهن، روی و پروتئین شناخته می‌شوند و در وعده‌هایی مانند صبح و جهت صبحانه کارمندان و کارگران و یا حتی صبحانه مدرسه مصرف می‌گردند.

اهمیت مدیریت صحیح و بهداشتی آلایش، هم در افزایش بهره‌وری اقتصادی دام و هم در حفظ سلامت عمومی جامعه نقش اساسی ایفا می‌کند.

کله پاچه گوسفندی

کله پاچه گوسفند یکی از غذاهای سنتی و محبوب ایران است که از بخش‌های مختلف یک گوسفند تهیه می‌شود. این غذا به ویژه برای افرادی که به خوردن غذاهای چرب علاقه دارند، مناسب است و در ساعات مختلف روز مانند صبحانه و ناهار مصرف می‌شود.

کله پاچه شامل بخش‌هایی مانند بناگوش، زبان، مغز، چشم، پاچه و سیرابی است. هر یک از این قسمت‌ها خواص خاص خود را دارند؛ به عنوان مثال، بناگوش سرشار از پروتئین است و برای افرادی که به فعالیت‌های فیزیکی مشغول هستند مفید است، در حالی که مغز برای جذب ویتامین B12 و زبان برای درمان کم‌خونی مفید است.

همچنین، پاچه به دلیل خاصیت تقویت استخوان‌ها و مفاصل برای افرادی که مشکلات استخوانی دارند توصیه می‌شود. این غذا در رستوران‌های مخصوص به نام “طباخی ها” یا “کله‌ پزی ها” سرو می‌شود و در برخی کشورهای دیگر نیز محبوب است.

کله پاچه به عنوان یک غذای مغذی و پرکالری شناخته می‌شود و مصرف آن می‌تواند در درمان برخی بیماری‌ها مانند مشکلات استخوانی و گوارشی کمک کند.

در صفحه مربوط به کله پاچه گوسفندی، صفر تا 100 آموزش کامل این غذای خوشمزه!، می توانید اطلاعات ارزشمندی را درباره این غذای اصیل و خوشمزه بدست آورید.

در انتخاب کله پاچه، تنها توجه به قیمت نمی‌تواند معیار مناسبی باشد. گاهی اوقات کله پاچه قیمت پایین ممکن است نشانه‌ای از کیفیت نامطلوب آن باشد، که در نهایت تجربه ناخوشایندی برایتان رقم می‌زند و حتی ممکن است برای همیشه از خوردن کله پاچه دل‌زده شوید. بنابراین، پیش از انتخاب، بهتر است با انواع کله پاچه و ویژگی‌های آن آشنا باشید تا هم از طعم لذت ببرید و هم انتخابی هوشمندانه داشته باشید.

در این مقاله از بخش از سایت طباخی ها، ما به بررسی این مورد پرداختیم که گوسفند، این جانور نشخوار کننده اهلی و مقاوم چیست و جزییات مربوط به آن را نیز مورد بررسی قرار دادیم. با این حال باید در نظر بگیرید که گوسفند یک حیوان پستاندار است و از ساختار بدن آن بسیار برای افراد جز ساختار های پر مصرف به حساب می آید. با این حال مواد معدنی و مغذی بسیاری در این حیوان گنجانده شده است.

حال باید در نظر بگیرید که بسته به مرتع چرایی، معمولا تفاوت های جزیی در ویژگی های این حیوان قابل مشاهده است ولی بر مبنای نژاد این قضیه می تواند تفاوت هایی داشته باشد.

تهیه آلایش گوسفند بخصوص کله پاچه و سیرابی با کیفیت و درجه یک، یکی از چالش های اغلب افراد است. چرا که با عدم شناخت نوع کله پاچه، بعضاً دچار اشتباهات متعددی در خرید کله پاچه مناسب می شوند.

سایت مرجع طباخی ها، بعنوان مرکز پخش کله پاچه در تهران اینجاست تا به شما راهنمایی دهد بابت خرید کله پاچه از کشتارگاه آنهم بدون واسطه و با قیمت مناسب و درجه و کیفیت مطلوب.

برای خرید انواع ادویه جات بخصوص ادویه کله پاچه و یا سایر محصولات مورد نیاز مثل ظروف یکبار مصرف می‌توانید به صفحه محصولات سایت طباخی‌ها مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: خواص پاچه گوساله

بیشتر بخوانید: کله کدو چیست؟

سوالات متداول:

❓ آیا گوسفند نشخوار میکند؟

بله گوسفند نشخوار میکند. گوسفند یک حیوان نشخوارکننده است و این فرآیند که به نشخوار گوسفند معروف است، به او امکان می‌دهد غذای نیمه‌جویده شده را از شکمبه به دهان بازگردانده و مجدداً بجود تا هضم و جذب مواد مغذی آن به شکل کامل‌تری انجام شود.

❓ آیا گوسفند پستاندار است؟

بله گوسفند یک حیوان پستاندار است و جزو حیوانات چهارپا و پستانداران محسوب می‌شود و از خانواده گاوسانان است.

❓  گوسفند در کدام گروه است؟

پستانداران

❓ معنی راس گوسفند چیست؟

کلمه رأس، به عنوان یک واحد شمارش خاص برای دام‌هایی مانند گوسفند به کار می‌رود. لذا، عبارت “یک راس گوسفند” دقیقاً به مفهوم “یک عدد گوسفند” است.

❓ آیا گوسفند شاخ دارد؟

بله گوسفندان نر (قوچ) ها دارای شاخ هستند ولی گوسفندان ماده (میش) فاقد شاخ و یا با شاخ های بسیار کوچک هستند.

❓ بهترین گوسفند برای پرورش چه نژادی از گوسفند است؟

انتخاب بهینه‌ترین نژاد گوسفند برای پرورش، رابطه‌ای مستقیم با اهداف اصلی دامپروری، ویژگی‌های اقلیمی منطقه و امکانات موجود دامدار دارد.

در ایران، برای تولید گوشت، نژادهایی نظیر افشاری، شال، لری، مهربان و کردی گزینه‌هایی بسیار محبوب و پربازده محسوب می‌شوند.

در زمینه تولید پشم باکیفیت، نژاد ماکویی به عنوان یک نژاد برجسته شناخته شده است.

علاوه بر این، نژاد رومانوف به واسطه قابلیت چندقلوزایی بالا و نژاد مرینوس به دلیل پشم مرغوبش، از دیگر نژادهای پرطرفدار در صنعت دامپروری به شمار می‌آیند.

❓ کله پاچه چیست؟

کله پاچه شامل سر و 4 پاچه و مغز گوسفند است که بخش‌هایی مانند بناگوش، زبان، مغز، چشم، پاچه و سیرابی را شامل می شود. هر یک از این قسمت‌ها خواص خاص خود را دارند؛ به عنوان مثال، بناگوش سرشار از پروتئین است و برای افرادی که به فعالیت‌های فیزیکی مشغول هستند مفید است. سیرابی نیز با فواید فراوان خود، از جمله خواص سیرابی برای مردان، نقش مهمی در تامین سلامت عمومی ما ایفا می‌کند.

❓ کله پاچه چطوری بپزیم؟

طرز پخت پاچه گوسفندی در این مقاله به طور کامل توضیح داده شده است می توانید به آن مراجعه و یک کله پاچه خوشمزه را در منزل تهیه کنید.